Park Narodowy i region Kielder'a w UK został określony mianem największego w Europie 'parku ciemnego nieba', z najlepszymi możliwymi warunkami do oglądania gwiazd. Ostatni odcinek Anglii, który rozciąga się od Muru Hadriana aż do szkockiej granicy, nie traci nic na urodzie w trakcie zimy. Ponieważ dni stają się, coraz krótsze, ubywa wędrowców, obserwatorów ptaków i innych, stałych klientów. Nawet kalendarz wypełniony grzybowymi wypadami, kursami tworzenia żywopłotów i dokarmiania rudych wiewiórkek nie pomaga w utrzymaniu liczby turystów. Ale teraz, hrabstwo Northumberland może szczycić się nową atrakcją, nadzieją jednego z mieszkańców, która ma zachęcić większą liczbę turystów do odwiedzenia regionu podczas najchłodniejszych miesięcy w roku.
Park Narodowy Northumberland i sąsiadujące z nim Kielder Water oraz Forest Park zostały ogłoszone największym "Parkiem Ciemnego Nieba" w Europie. To odznaczenie za głęboką ciemność, która zajmuje obszar niemal 580 mil kwadratowych (1 500 km2) hrabstwa, terenu idealnego do obserwacji nocnego nieba. Park został odznaczony złotym statusem przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Ciemnego Nieba (IDA) ze Stanów Zjednoczonych, za najwyższą ocenę warunków do uprawiania m.in. astroturystyki.
Nominacja ta zakończyła dwuletni okres, podczas którego rada, mieszkańcy i lokalny biznes sprawdzali zewnętrzne oświetlenie, zajęli się lekturą ponad 300 tekstów związanych z oświetleniem i wyszukali sposobów na redukcję zanieczyszczeń światłem. Korzyści wychodzą poza astronomów amatorów i astro-turystów. Ważne jest zmniejszenie rachunków za oświetlenie, poprawa lokalnej gospodarki, jak również ochrona dzikiego środowiska nocnego.
"Parki ciemnego nieba są ważne, ponieważ nocne niebo jest prawdopodobnie najbardziej powszechną częścią naszego środowiska. W ciągu całej historii ludzie zawsze spoglądali w rozgwieżdżone niebo i rozmyślali o nim," powiedział Martin Rees, królewski astronom.”
Czyste, ciemne niebo jest kluczowe dla astronomów amatorów. Ale nie tylko środowisko astronomów troszczy się o to.
"Z pewnością większość ludzi ceni tę wartość, tak jak większość z nas, i nie tylko ornitolodzy poczuliby się pozbawieni czegoś, jeśli z naszych ogrodów zniknęły by śpiewające ptaki."
Dead Ringers i astronom amator Jon Culshaw sfilmowali kawałek nocnego nieba w obserwatorium w parku w Kielder.
"Bycie świadkiem tak głębokiego światła, że można by przysiądz, że gwiazdy rzucały cień, było czymś niesamowitym," powiedział. "Jest czymś smutnym fakt, iż tak genialny widok ciemnego nieba staję się niezwykle rzadki. Musimy to doceniać, chronić i zapewnić by takie miejsca zabawiały tak wielu gości na ile to możliwe."
IDA wybrało też wyspę Isle of Coll jako pierwszą wyspę z ciemnym niebem w Szkocji, a drugą na świecie. Wyspa Sark, najmniejsza z czterech głównych Wysp Normandzkich, została wybrana jako pierwsza w 2011.
Wyspa Coll, z archipelagu Hebrydy, jest o trzy godziny rejsu promem z Oban, leżącym na zachodnim wybrzeżu Szkocji. Na wyspie mieszka około 200 ludzi, którzy mają trzy ulice, a które nie są oświetlone latarniami.
Julie Oliphant, menadżer hotelu w Coll, pomogła w zorganizowaniu zgłoszenia wyspy. Miała nadzieję, że nagroda sprawi, aby turyści odwiedzali wyspę, co skróciłoby okres poza sezonem. "Kiedy Sark osiągnęli to czego chcieli, pomyśleliśmy że jest u nas tak samo ciemno jak u nich i przejdziemy przez to gładko. Musieliśmy jednak namówić ludzi do kontroli oświetlenia i pomiaru ciemności oraz opracować specjalną aplikację."
Zainteresowanie Oliphant, która nie jest astronomem amatorem, jednak wzrosło podczas pracy nad aplikacją. "Kiedyś idąc do domu potrafiłam się zatrzymać, spojrzeć w góre i powiedzieć, 'Boże, to niesamowite.' Teraz patrzę w górę i idę, 'Boże, to niesamowite co widzę.'"
Da się zauważyć zachęcające oznaki, tego że parki ciemnego nieba pomagają i wzmacniają lokalną gospodarkę podczas zimowych miesięcy. Badanie wykonane na 35 pensjonatach i domkach gościnnych przez Szkocką Narodową Komisję Leśnictwa, pokazują, że astro-turystyka wspomogła okres poza sezonem o ok. 40 000 funtów w pierwszym parku ciemnego nieba w Wielkiej Brytanii, w Galloway.
John Brown, szkocki astronom królewski powiedział, że był zachwycony wiadomością o nominacji wyspy Coll. "Coll i Tiree w jej bliskim sąsiedztwie, są dobrze znane z tego, że są najsłonecznieszymi miejscami w Szkocji i wysoko na liście w Wielkiej Brytanii. To również oznacza wysokie miejsce w rankingu gwieździstego nieba," powiedział. "Daleka odległość i niska populacja tych wysp, daje im możliwość bycia naszym najciemniejszym i najbardziej przejrzystym nocnym niebem.”
Steve Owens, astronom amator, który współpracuje przy aplikacjach tworzonych dla IDA w Northumberland i Coll, powiedział że dla tych, którzy chcą oglądać gwiazdy poleca parki ciemnego nieba, gdzie można przyzwyczaić się do ciemności i po prostu patrzeć w górę.
"Oczy się przyzwyczają i zobaczysz tysiące gwiazd więcej, Drogę Mleczną, której nigdy nie zobaczysz w mieście," powiedział.
Dla tych, którzy chcą bardziej się tym zainteresować, Steve poleca lornetkę i dobry przewodnik po gwiazdach. "Jest wiele rzeczy na nocnym niebie, lepiej widocznych przez lornetkę niż przez teleskop. Są to między innymi Plejady, Gromada Ul i Mgławica Oriona. Duże, jasne, rozmyte plamy odznaczają się bardzo dobrze i wypełniają pole widoku w lornetce.”
"To co może zdziałać lornetka, to sprawić, że będziesz stać na zewnątrz mroźną nocą przez kilka godzin z rzędu," powiedział Steve. "Jeśli jesteś na 'nie', w takim razie nie kupuj teleskopu."
Tłumaczenie: Ewa Sznurkowska - Taras na podst. The Guardian, poniedziałek 9 grudnia 2013.