ciemneniebo.pl    

 W dniach 22-23 sierpnia 2008 w Wiedniu odbyło się 8 Sympozjum ds Ochrony Ciemnego Nieba. Na Sympozjum stawili się przedstawiciele organizacji astronomicznych, ekologicznych, przedstawiciele władz oraz przedstawiciele firm oświetleniowych z całego świata. Niestety, zjawiło się znacznie mniej osób niż na zeszłorocznym sympozjum w Bled - nie było przedstawicieli włoskiej organizacji do walki z zanieczyszczeniem światłem, a także przedstawicieli hiszpańskich organizacji.

 Jako jedyna uczestniczka z Polski pokrótce przedstawię teraz przebieg spotkania.
  Pierwszego dnia powitał wszystkich dr Gunter Wuchterl  - organizator Sympozjum, pracownik Obserwatorium Kuffnera. Następnie, głos przejął Friedel Pas, który wręczył nagrodę Galileo wieloletniemu działaczowi na rzecz ochrony przed zanieczyszczeniem światłem i członkowi Campaign for Dark Skies (Kampanii na rzecz Ciemnego Nieba, CfDS) - brytyjskiej organizacji, Chrisowi Baddiley'owi. Nagrodę Galileo w poprzednich latach otrzymał także Pierantonio Cinzano, autor atlasu zanieczyszczenia światłem.
  Kolejną prezentację przedstawił Andreas Haenel - członek Fachgruppe Dark Sky z Niemiec. Opowiadał on o 10 latach Sympozjów ds Ochrony Ciemnego Nieba. Pierwsze sympozjum, w 1998 roku odbyło się we Francji - Protection du Ciel Nocture. Już wtedy można było spotkać na nim ludzi z całej Europy - był m.in. Diego Bonata z Włoch, Andreas Haenel z Niemiec, Philip Heck ze Szwajcarii, przedstawiciele Hiszpanii i Francji. Na temat sympozjum i zanieczyszczenia światłem ukazał się obszerny artykuł w Sky & Telescope.
  Aż do 2002 r. sympozja nie odbywały się - oczywiście, odbywały się wtedy innego rodzaju spotkania -np.  poruszano temat zanieczyszczenia światłem na Sympozjum 196 IAU  (Międzynarodowej Unii Astronomicznej), czy też w trakcie tygodnia nauki w Austrii 2001, czy też w Wenecji, 3 maja 2002, po której ukazały się 2 publikacje na ten temat. W 2002 r. Sympozjum odbyło się w Lucernie, Niemcy. Wtedy też uczestnicy sympozjum podpisali Deklarację z Lucerny. W 2002 r. także ukazała się książka Boba Mizona - "Light Pollution - Responses and Remedies" ("Zanieczyszczenie światłem - odpowiedzi i sposoby jak temu zaradzić"). W 2003 r. - Sztuttgart - Deklaracja ze Sztugarttu oraz plan oświetlenia Sztutgarttu. 2004 r. - znowu Paryż, przywitał wszystkich Hubert Reeves. W 2005 r. - Genk (Belgia) - Deklaracja z Genk. Także w 2005 r. w Angers odbyła się pierwsza konferencja na ten temat skierowana głównie do inżynierów oświetlenia. Potem - 2006 r. Sympozjum w Portsmouth, na którym zjawili się Członkowie Parlamentu, Starlight 2007 - konferencja w La Palmie, Hiszpania - Starlight Declaration. Następnie Sympozjum w Bled, a także ostatnie jak dotąd sympozjum - w Wiedniu.
  Następną prezentację miał Andrej Mohar z Dark Sky Slovenia. Jej tematem był LEX - Light Pollution Law Efficiency Index (Index Sprawności Prawa Regulującego Zanieczyszczenie Światłem). Nastąpiło wtedy porównanie prawa z Lombardii, Słowenii, Katalonii, Flandrii a także Wielkiej Brytanii, pod kątem m.in. oświetlenia ulicznego włącznie z oświetleniem kolejowym (np. ograniczenie lamp pod względem emisji UV oraz niebieskiego światła), oświetlenia lotnisk, centrów handlowych oraz ogólnie ograniczenia oświetlenia.
  Bardzo ważny temat poruszył Itai Kloog z Uniwersytetu w Haifie, Izrael, w swojej prezentacji. Wraz z grupą naukowców z Izraela badał on powiązania występowania zanieczyszczenia światłem z rakiem piersi. Jedną z badanych grup byli ludzie pracujący na nocną zmianę - u nich ryzyko zachorowania było dużo większe od normalnego oraz niewidome kobiety - u ktorych ryzyko zachorowania było niewielkie.          

    Kolejnym poruszanym tematem były obserwacje satelitarne Ziemi nocą oraz wykorzystanie tego jako wskaźnik czynników ludzkiego pochodzenia wpływających negatywnie na rafy koralowe. W prezentacji zostały omówione pokrótce programy DMSP - Defense Meterological Satellite Program NOAA czy też globalny program monitoringu anomalii temperatur powierzchni morza.                              

     Inicjatywą przedstawianą w następnej prezentacji było "Die Helle not" - austryjacka kampania na rzecz wzrostu świadomości nt zanieczyszczenia światłem. W ramach kampanii powstała strona internetowa www.hellenot.com, broszura "Die Helle not", wystawy, projekty szkolne. W nich zwracano szczególną uwagę, że 85% wszystkich motyli żyjących w Austrii to motyle nocne, co szczególnie działało na wyobraźnię dzieci - piękne motyle z powodu zanieczyszczenia światłem są zagrożone wyginięciem.                                             

      Przed przerwą na lunch przedstawiono jeszcze dwie prezentacje. Jedną z nich była prezentacja Boba Mizona i Martina Morgana-Taylora na temat sytuacji ciemnego nieba w Wielkiej Brytanii. Szczególną  uwagę zwrócono na  dużą wiedzę społeczeństwa na temat zanieczyszcenia światłem - programy na ten temat są obecne w mediach, a nawet w nadawanej od 60 lat audycji radiowej przedstawiającej rodzinną historię, pojawiają się wzmianki na ten temat. W Wielkiej Brytanii wprawdzie nie ma jednolitego prawodawstwa regulującego oświetlenie zewnętrzne, niemniej jednak niedawno wprowadzono takie prawo na drogach publicznych.                                            

 Kolejną prezentacją była opowieść Thierry'ego Midavaine'a z Association Francaise d'Astronomie na temat działań Towarzystwa. Przykładowo, niedawno wprowadzono "La Carte de Membre" - kartę członkowską na której prostokąty w odpowiednich odcieniach szarości mają służyć ustaleniu natężenia oświetlenia. Po prawie dwugodzinnej przerwie na lunch rozpoczęła się kolejna sesja - na początek uwagi na temat nowej dyrektywy EuP - Energy using Products.
   Następnie, prezentacja na temat standardów oświetlenia, w której m.in. wymieniono pomysł organizowania kursów na inżynierów oświetlenia.
   Kolejnym prezentującym był ponownie Andreas Haenel, który opowiadał "Wiadomości z Niemiec", czyli działania w tym roku i w latach poprzednich, wśród których godnymi uwagi są konkurs "Energy efficient city lighting" czy też petycja do Bundestagu w sprawie zanieczyszczenia światłem.
   Przed krótką przerwą zaprezentowała się firma Schreder z Austrii - producenci oświetlenia i systemów oświetleniowych, główni sponsorzy Sympozjum a także jedyny przedstawiciel branży oświetleniowej na Sympozjum.
   Po krótkiej przerwie odbyły się warsztaty - w dwóch różnych salach - w jednej Jan Hollan z Czech mówił na temat definicji zanieczyszczenia światłem, a w drugiej Connie Walker z USA na temat programów planowanych na Międzynarodowy Rok Astronomii 2009.
   Kolejne warsztaty również miały odbyć się w dwóch różnych salach, lecz zdecydowano je połączyć - z tego powodu uczestnicy Sympozjum wysłuchali drugiej części warsztatów Connie Walker, tym razem o SQM-ach (Sky Quality Meter, Miernik Jakości Nieba). Przeprowadzono też ciekawe doświadczenie - zatkano wszystkie otwory, przez które światło mogło dostać się do pomieszczenia i zbadano wskazania SQM.
  Następnie, pomiędzy godziną 19 a 20 odbyła się sesja plakatowa, w trakcie której uczestnicy prowadzili luźne rozmowy, oglądali plakaty oraz posilali się. Po sesji plakatowej bardzo ważna prezentacja przedstawicielki władz Wiednia, na temat projektu wymiany latarni w Wiedniu - Wien Masterlicht Plan. Pierwszy dzień zakończył się zwiedzianiem obserwatorium Kuffnera i podziwianiem Jowisza wraz z księżycami przez teleskop z 1884 r.

  Drugiego dnia sympozjum poranna sesja obejmowała prezentacje Istvana Hortobagy'ego nt Parku Narodowego  Hortobagy i możliwości utworzenia tam kolejnego rezerwatu ciemnego nieba, następnie prezentację Henka Spolestry z Platform Lichthinder na temat modelowania zanieczyszczenia światłem, Żaljko Andreicia o zanieczyszczeniu światłem na terenie Chorwacji oraz prezentacja Jana Hollana na temat pomiarów fotometrycznych. Po krótkiej przerwie bardzo ciekawy temat poruszył Albert White z Irlandii - mówi o tworzonej właśnie w Irlandii grze komputerowej o zanieczyszczeniu światłem. Gra miałaby na celu edukowanie młodzieży - głównym scenariuszem gry byłaby pomoc inżynierowi oświetleniowemu w zbieraniu informacji, jakie oświetlenie jest potrzebne oraz jakiego mieszkańcy woleliby nie mieć.
  Kolejne dwie prezentacje, Connie Walker i Guntera Wuchterla były poświęcone Międzynarodowemu Rokowi Astronomii 2009, a głównie zaplanowanym programom zliczania gwiazd - takim jak choćby Globe at Night czy też How many stars.
  Ostatnią prezentacją przed przerwą na lunch była prezentacja Georga Zottiego na temat pomiarów jasności nieba przy użyciu cyfrowych aparatów fotograficznych. Po przerwie na lunch rozpoczęła się skrócona sesja popołudniowa. Andreas Haenel kontynuował swoje "Wiadomości z Niemiec", Andre Mullet opowiedział o pomiarach przy pomocy nowo stworzonego taniego luksometru.
  Kolejna prezentacja w głównej mierze składała się z fragmentów właśnie nakręconego filmu dokumentalnego o złym wpływie niewłaściwego oświetlenia na środowisko i ludzi. W następnej prezentacji zaś, przedstawiciel organizacji Birdlife zwracał uwagę na dezorientację ptaków spowodowaną oświeleniem i mówił o szokujących wprost wypadkach - jak np. pewnej nocy na lotnisku wojskowym z powodu kolizji zginęło 50 tysięcy ptaków.
  Po krótkiej przerwie głos przejął Friedel Pas, który mówił o sytuacji w Europie i zachęcał do przystąpienia do IDA. Całość sesji została zakończona panelową dyskusją na temat prawodawstwa i kroków które należy podjąć jako pierwsze oraz zaproszeniem na przyszłoroczne sympozjum w Irlandii.
  Następnie spora część uczestników udała się autobusem do Grossmugl na uroczyste zakończenie i wegańską kolację w restauracji. Na noc zaplanowane były obserwacje nieba, jednak pogoda nie dopisała. Grossmugl to miejscowość w której również wygaszane są latarnie i oświetlenie kościoła by umożliwić obserwacje. Jest ona położona 40 min od Wiednia, a mimo to pobliskie wzniesienia osłaniają tamtejsze niebo od łuny miejskiej i możliwe jest zaobserwowanie Drogi Mlecznej.