W tym artykule, prezentujemy w dużym skórcie działania podejęte w innych krajach na rzecz ochrony ciemnego nieba, które odniosły spore rezultaty zarówno na arenie rodzimych krajów, jak i zostały docenione przez międzynarodową społeczność dot. "dark sky". Warte uwagi są w szczególności inicjatywy z terenów Unii Europejskiej, czyli naszych najbliższych sąsiadów. Niestety Polska w tym zakresie, jak na razie nie ma się zbytnio czym pochwalić...
Wśród zagranicznych inicjatyw o tematyce ochrony ciemnego nieba, które odniosły szczególne sukcesy w swoim środowisku i nie tylko, należy wspomnieć o:
- Kanada posiada wiele “Rezerwatów Ciemnego Nieba”, gdzie ściśle przestrzegane są zarządzenia dotyczące oświetlenia. W innych miejscach również zaczyna się iść za ich przykładem. Nawet miasta zaczynają zwracać na ten problem uwagę, zachęcane przez kanadyjskich astronomów amatorów.
- W Belgii co roku obchodzi się Narodowy Dzień Świadomości o Zanieczyszczeniu Światłem, promując lepsze środowisko nocne.
- Irlandia i Argentyna to kraje, z których organizacje ostatnio dołączyły do IDA. Sekcje IDA - zajmujące się dystrybucją informacji edukacyjnych - są tworzone w obydwu tych krajach.
- Tucson w Arizonie posiada przepisy regulujące oświetlenie zewnętrzne od 1970 roku. Przepisy te oszczędzają pieniądze, sprzyjają biznesowi i pomagają zachować piękno nocnego nieba. Od roku 1970 liczba mieszkańców Tucson wzrosła do ponad 800 000, jednak jasność nieba nad głównymi obserwatoriami w pobliżu Tucson wzrosła przez ten czas bardzo niewiele.
- Flagstaff w Arizonie zostało ostatnio ogłoszone przez IDA pierwszym Miastem o Ciemnym Niebie, po tym jak podjęło wiele kroków aby zredukować zanieczyszczenie światłem.
- Chile posiada narodowe przepisy dla wielu swoich regionów promujące jakość oświetlenia oraz chroniące nocne środowisko. Tamtejszy rząd dostrzega ekonomiczne zalety takich działań.
- W Anglii działa wiele organizacji zaangażowanych w działania edukacyjne na rzecz lepszego oświetlenia nocnego. Kampania dla Ciemnego Nieba jest organizacją stowarzyszoną z IDA, która w swoich wysiłkach współpracuje z Instytutem Inżynierii Oświetlenia, Radą Ochrony Środowiska Wiejskiego oraz różnymi instytucjami rządowymi.
- Czechy w 2002 roku wprowadziły narodowe prawo, aby wyeliminować zanieczyszczenie światłem.
- Japońskie środowisko astronomów amatorów zajmuje się dystrybucją materiałów edukacyjnych IDA dotyczących zanieczyszczenia światłem. Na pierwszym miejscu jest tam rażące światło na linii wzroku, główny problem w Japonii.
- W Austrii podniesiono świadomość zanieczyszczenia światłem organizując narodowe liczenie gwiazd, w którym uczestniczyło wielu obywateli. Program wyciągnął ludzi z domu i sprawił, by spojrzeli w górę i podniósł ich świadomość własnego środowiska.
- Australia posiada narodowe standardy oświetlenia, obejmujące kontrolę “natrętnego” oświetlenia. Sydney prowadzi również własną politykę dotycząca agresywnego oświetlenia zewnętrznego, która przynosi korzyści mieszkańcom. Sydney jest miejscem popularnym wśród turystów, dobre oświetlenie sprzyja tej reputacji.
- Grecja prowadzi edukację na temat zanieczyszczenia światłem w szkołach. System szkolny dowiódł, że zanieczyszczenie światłem jest jednym z najbardziej interdyscyplinarnych tematów, jako że obejmuje nauki ścisłe (astronomię, fizykę, biologię itd.) ochronę środowiska, politykę i inżynierię.
- Włochy uchwaliły przepisy kontrolujące oświetlenie nocne swoich dwudziestu regionów. W Rzymie do 2010 roku planowana jest wymiana 100 000 latarni w celu zmniejszenia zanieczyszczenia światłem oraz oszczędzania energii.
- W Stanach Zjednoczonych już teraz istnieją przepisy stanowe regulujące oświetlenie nocne i ciągle tworzone są nowe. Wiele społeczności uchwala takie przepisy, by kontrolować niekorzystny wpływ na ich środowisko nocne. IDA tworzy “modelowe przepisy regulujące oświetlenie”, aby pomóc tym społecznościom w ich wysiłkach. Główną organizacją wspierającą działania na terenie USA jest Międzynarodowe Stowarzyszenie Ciemnego Nieba Celem założonej w 1988 roku IDA, jest zachowanie i obrona nocnego środowiska zagrożonego przez jakość pozadomowego oświetlenia. W walce o nieskażone sztucznym oświetleniem nocne niebo Dark Sky współpracuje z astronomami, ekologami i fachowcami od oświetlenia. Są aktywni na arenie miejscowej, państwowej i międzynarodowej.
- W Polsce.... jak na razie powstał skromny portal www.ciemneniebo.pl oraz symboliczne wręcz środki na ten cel przeznaczyła Akcja "1% na astronomię", a na różnych forach astronomicznych mówi się o problemach ze sztucznym światłem. Głównie dużo się mówi...
Opracowanie: Julia Thamm i Piotr Nawalkowski, Stowarzyszenie POLARIS - OPP.
Tłumaczenia: zespół zadaniowy LGD1, program Ciemne Niebo.
Na podstawie: International Dark Sky i inne.
Sopotnia Wielka, 2007-2008 ©