Ciemne Niebo - CN-001, Sopotnia Wielka

Obszar CN-001: Sopotnia Wielka

Lokalizacja: cała miejscowość Sopotnia Wielka (w gminie Jeleśnia, powiat Żywiec, woj. śląskie).

Typ i rodzaj: obszar ochrony ciemnego nieba

Działania podjęło: Stowarzyszenie POLARIS - OPP, koordynator: Piotr Nawalkowski.

Aktualny status obszaru: czynna ochrona.

Świadomie wdrożona ochrona ciemnego nieba:
Pierwsze działania podjęto jeszcze w latach 90-tych, kiedy to członkowie ówczesnego Klubu Astronomicznego „Polaris” wynegocjowali z lokalnym samorządem, najpierw okazjonalne, a później już systematyczne wygaszanie oświetlenia późną porą nocną, w celu zachowania lepszej jakości ciemnego nieba. Zawarto umowę z urzędem gminy Jeleśnia oraz za zgodą sołectwa wsi Sopotnia Wielka o czasowym wygaszaniu oświetlenia ulicznego (łącznie 42 oprawy) na obszarze, w którym prowadzi się zespołowe obserwacje astronomiczne. Całorocznie od 2002 roku w godz. 0:00 do 4:00. Przeprowadzono lokalną kampanię informacyjną oraz wykazano pozytywne rezultaty ekonomiczne oraz społeczne z udziałem młodzieży oraz samorządu. Było to jednak rozwiązanie doraźne oparte wyłącznie na stałych ustawieniach zegarów astronomicznych i dopiero zawarte porozumienia międzysektorowe z 2009 i 2011 roku, dały realne efekty redukcji zanieczyszczenia sztucznym światłem. Jak dotąd ochroną objęto miejscowość Sopotnia Wielka, gdzie wymieniono ponad 150 opraw ulicznych, oświetlenie parkingu przy miejscowym kościele jak również zmodernizowano kilka przydomowych halogenów przez lokalnych mieszkańców. W latach 2021-2023 w ramach kolejnego etapu realizacji czynnej ochrony ciemnego nieba udało się zmodernizować oświetlenie zewnętrzne wokół 175 gospodarstw na terenie miejscowości i przygotować kolejne 50 obiektów do dodatkowej redukcji zanieczyszczenia światłem w kolejnych miesiącach. 11 listopada 2023r. Międzynarodowe Towarzystwo Ciemnego Nieba DSI (niegdyś IDA) z USA, nadało Sopotni Wielkiej oficjalnie tytuł International Dark-Sky Community jako pierwszej miejscowości w Polsce i 10. w Europie.

Dokumenty powołujące / ustanawiające ochronę ciemnego nieba:

Porozumienie NGO-JST (wersja ostatnia z 2019 roku)

Plan Odnowy Miejscowości Sopotnia Wielka

Uchwała Rady Gminy Jeleśnia nr XXXVIII/226/2017

Przystąpienie Gminy Jeleśnia do LGD oraz LSR z ochroną ciemnego nieba

Racjonalna polityka oświetleniowa w Sopotni Wielkiej (ver. 2022-06)

Opinia Komisji Rozwoju Gminy Jeleśnia (czerwiec 2022r.)

Strategia Rozwoju Gminy Jeleśnia na lata 2023-2030 (wersja 1)

Aplikacja o nadanie tytułu IDSC