Obszar CN-004: Park Gwiezdnego Nieba Bieszczady.
Lokalizacja: polski obszar Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery "Karpaty Wschodnie", tereny całej gminy Lutowiska oraz Cisna, a także częściowo na obszarze gmin Komańcza, Baligród, Solina oraz Czarna-Górna.
Typ i rodzaj: park ciemnego nieba
Działania podjęli: Gmina Lutowiska oraz gmina Stakčín (SK) wraz z Vihorlackim Obserwatorium Astronomicznym w Humennem, gmina Komańcza, Bieszczadzki Park Narodowy, Zespół Karpackich Parków Krajobrazowych w Krośnie, Lasy Państwowe- Nadleśnictwa Lutowiska i Stuposiany, Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie – Obserwatorium Astronomiczne na Suhorze, Fundacja Bieszczadzka, Bieszczadzka Agencja Rozwoju Regionalnego, Fundacja Przyroda Karpat, Zespół Szkół w Lutowiskach. Aktualny koordynator: Pavol Ďuriš.
Aktualny status obszaru: czynna ochrona.
Świadomie wdrożona ochrona ciemnego nieba:
8 marca 2013 roku w Lutowiskach podpisano memorandum w sprawie powołania Parku Gwiezdnego Nieba "Bieszczady". Inicjatorami założenia parku byli nie tylko pasjonaci astronomii i nocnego nieba w Bieszczadach, ale i pracownicy urzędu gminy w Lutowiskach oraz słowackiego obserwatorium w Humennem, w ramach projektu „Bieszczady, Niebo i Gwiazdy. Nowe produkty Turystyki przyrodniczej w gminie Lutowiska, współfinansowanego ze środków UE w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika słowacka 2007 - 2013. Autorzy projektu zaangażowali również do współpracy licznych przedstawicieli sektora NGO z regionu, samorządowców jak i innych jednostek państwowych czy firm. Ukazano, że ciemne niebo to doskonały, ale i słabo wykorzystany "produkt lokalny", nadający się do powszechnego zastosowania w turystyce regionu. Park jest jego ukoronowaniem i łączy się jednocześnie z założonym rok wcześniej Parkiem Ciemnego Nieba Połoniny na Słowacji. Docelowo założyciele chcieliby rozszerzyć park o obszar ciemnego nieba na Ukrainie. W ramach projektu wydano liczne publikacje, materiały informacyjne, wykonano stronę PGNB, tablice na terenie parku itp. Organizowane są pokazy astronomiczne dla turystów i mieszkańców. Zachęca się do instalowania prawidłowego oświetlenia chroniącego ciemne niebo. W 2022 roku zakończyła się realizacja kolejnego projektu pt. "Strażnicy Ciemnego Nieba", koordynowanego przez Stowarzyszenie na rzecz Innowacyjności i Transferu Technologii "Horyzonty" z Rzeszowa, w którym przeprowadzono szereg szkoleń i działań towarzyszących.
Dokumenty powołujące / ustanawiające ochronę ciemnego nieba:
Porozumienie JST-NGO z 2019 roku.
Czytaj więcej o ochronie ciemnego nieba w tym miejscu:
Oficjalna strona Parku Gwiezdnego Nieba "Bieszczady".
Strona polsko-słowackiego projektu.
Bieszczady.pl o podpisaniu Memorandum.
O zanieczyszczeniu światłem PGNB z Ukrainy.
Gwiaździste niebo to dziś zagrożony gatunek
Najciemniejsze niebo znajduje się w Bieszczadach
Obszary ochrony ciemnego nieba
Polskie rezerwaty cimenego nieba
Projekt "Strażnicy Ciemnego Nieba"